Beskid Żywiecki

Beskid Żywiecki to najwyższe po Tatrach pasmo górskie w Polsce. Od okolicznych grup beskidzkich, poza wysokością, odróżniają je gołe grzbiety i rosnąca kosodrzewina. Dotyczy to głównie najwyższych masywów, a mianowicie Babiej Góry i Pilska, które mają wysokość ponad 1500 m n.p.m., jako jedyne w całych Beskidach. Gołe grzbiety mogą przypominać Bieszczady, które jednak charakteryzują się inaczej zbudowanymi piętrami roślinności. Pasmo to podzielone jest na dwie części:
– zachodnią (Beskid Orawsko-Żywiecki);
– wschodnią (Pasmo Babiogórskie, Działy Orawskie i Pasmo Orawsko-Podhalańskie).
Po północnej stronie pasma znajdują się Beskid Mały i rozległa Kotlina Żywiecka, zaś po wschodniej Beskid Wyspowy oraz Gorce. Na północnym zachodzie położony jest Beskid Śląski, a na południu Orawa i Orawskie Beskidy po stronie słowackiej .

Najwyższymi szczytami w tym paśmie górskim są: Babia Góra, zwana potocznie Diablakiem (1725 m n.p.m.), należąca do Korony Gór Polski, Gówniak (1617 m n.p.m.) i Pilsko (1557 m n.p.m.).

Beskid Żywiecki jest bardzo zróżnicowany i rozległy, a odległość pomiędzy skrajnymi punktami jego obszaru przekracza 60 km. To jeden z najładniejszych regionów górskich w Polsce, bardzo atrakcyjny turystycznie. Jest on na ogół dostępnym terenem, który sprzyja uprawianiu turystyki pieszej i krajoznawczym wędrówkom. Łagodne formy grzbietów górskich i szczytów o przeciętnej wysokości 1200 m n.p.m., długie pasma połączone przełęczami i malownicze krajobrazy zachęcają do wędrówek i wypoczynku. Dziś Beskid Żywiecki pokrywa gęsta sieć znakowanych szlaków turystycznych prowadzących przez najpiękniejsze zakątki i szczyty gór oraz łączących niekiedy bardzo stare schroniska górskie. Schroniska, pensjonaty, chaty góralskie oraz dobrze utrzymane szlaki turystyczne znakomicie ułatwiają wędrówki po całym Beskidzie.

Na obszarze Beskidu Żywieckiego zlokalizowanych jest sporo schronisk turystycznych i bacówek PTTK, a mianowicie: na Wielkiej Raczy, na Przełęczy Przegibek, na Rycerzowej, na Krawcowym Wierchu, na Hali Rysiance, na Hali Lipowskiej, na Hali Boraczej, na Hali Miziowej, na Markowych Szczawinach i na Hali Krupowej.

W paśmie tym znajduje się wiele zabytkowych miejscowości. Największe nagromadzenie ciekawych obiektów występuje w Żywcu – tzw. Stary Zamek, Nowy Zamek (rezydencja Habsburgów), XV-wieczne świątynie: katedra Narodzenia NMP i kościół Świętego Krzyża, ratusz oraz budynki browaru. Obiekty te należą do najcenniejszych zabytków całego regionu. W Suchej Beskidzkiej znajduje się natomiast przykład architektury rezydencjonalnej – renesansowy zamek Komorowskich (mały Wawel) oraz zabytkowa drewniana karczma. Inne interesujące obiekty to: drewniana karczma w Jeleśni (podobnie jak karczma suska datowana na XVIII wiek), drewniane kościoły w Cięcinie i Zawoi, podżywieckich Łodygowicach, a także w Gilowicach i Lachowicach. Niezwykle cenny, XVII-wieczny drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela znajduje się w Orawce. Z kolei jeden z najstarszych murowanych kościołów wiejskich, początkami sięgający przełomu XIV i XV wieku, znajduje się w miejscowości Radziechowy. Tradycyjne budownictwo ludowe zostało prawie całkowicie wyparte – zobaczyć je można w skansenach w Zawoi (na Markowych Rówienkach), Zubrzycy Górnej (Orawski Park Etnograficzny), Sidzinie oraz Ślemieniu (Żywiecki Park Etnograficzny).

Do głównych ośrodków turystycznych w rejonie zachodnim należą Zwardoń, Rajcza, Ujsoły i Rycerka Górna. Zaś głównym ośrodkiem turystycznym położonym u stóp Pilska jest Korbielów, natomiast najlepszą bazą wypadową w okolice Babiej Góry, Jałowca i Policy jest Zawoja.

Na terenie Beskid Żywieckiego znajduje się Babiogórski Park Narodowy.

Wędrując po szlakach Beskidu Żywieckiego można zdobyć szczyty do następujących projektów:
– Korona Gór Polski (Babia Góra);
– Korona Najwybitniejszych Szczytów Gór Polskich, Korona Najwybitniejszych Szczytów Karpat Polskich, Korona Beskidu Żywieckiego w KZKG RP;
– Diadem Polskich Gór (Wielka Racza, Pilsko – Góra Pięciu Kopców, Jałowiec, Babia Góra – Diablak, Polica, Bukowiński Wierch);
– Krzyż na górskim szlaku (Pilsko – Góra Pięciu Kopców, Majcherkowa, Buczynka – Góra Huńców, Jałowiec, Krawców Wierch, Grojec, Polica, Bendoszka Wielka, Sumowa Grapa nad Milówką, Wielka Racza, Beskidek, Okrąglica);
– Wieże widokowe gór i pogórzy (Konkatedra w Żywcu: L-16; Wielka Racza: K-10; Rachowiec: K-11; Kępa: L-2; Sokolica: K-12; Surzynówka – Stryszawa: K-13).